پتینه کاری و معرفی برخی از مواد و ابزار لازم آن
واژه پتینه در کتاب فرهنگ هنرهای تجسمی بدین گونه آمده است : بافت و رنگ یا جرمی که بر اثر گذشت زمان و به مرور اکسید شده و عوامل طبیعی روی شی اثر گذاشته و باعث تغییر رنگ و ایجاد بافت (تخریب جنس) و ایجاد زنگار شده باشد.
برای مثال : زنگار مفرغ به رنگ سبز و زنگار آهن به رنگ اخرا می باشد.
امروزه در تعریف این هنر این گونه گفته شده :
رنگ کردن با مواد و انواع رنگ ها و زیر ساخت های مختلف و استفاده از تمامی وسایلی که در طراحی داخلی به کار می رود که هدف آن ایجاد تنوع رنگی یا کهنه کاری شیء مورد نظر است. به عبارت دیگر، هر جسمی را که بتوان با ایجاد بافت و بکارگیری رنگ، نمایی کهنه و فرسوده شده و یا اکسید شده در آن ایجاد نمود پتینه کاری نامیده می شود. در واقع پتینه، هنر نشان دادن فرسودگی، خوردگی و کهنگی بافت و رنگ اشیاء ساخته شده (مجسمه، کوزه، ظروف، قاب عکس و . . . ) و حتی فرم های مدرن می باشد.
معرفی ابزار و مواد لازم
بعضی از مواد و ابزاری که در این هنر کاربرد فراوان دارد به شرح زیر است.
ابزار :
در هنر پتینه کاری از انواع ابزار و وسایل می توان استفاده نمود که نحوه کار با آنها توضیح داده خواهد شد.
1.انواع قلم موها 2.دستمال و پارچه هایی با بافت های مختلف 3.انواع اسفنج 4.رنگ پاش یا اسپری 5.سیم ظرفشویی 6.سمباده زبر و نرم 7.دستکش 8.کاردک های مختلف 9.الکیل 10.تکمیل کننده ها 11.انواع چسب ها
آشنایی با الکیل ها
این دسته از مواد، پودر فلزاتی هستند که اکثراً جنبه تزیینی دارند بطوریکه پس از ترکیب با رنگ، رنگ ما متالیک خواهد شد. توجه داشته باشید که الکیل ها را می توان با انواع رنگ ها (روغنی یا تینری) ترکیب نمود.
رنگ های موجود : طلایی، نقره ای، مسی، صدفی، اشرفی، کاهی . . . . .
آشنایی با تکمیل کننده ها :
این دسته مواد نیز در هنر پتینه کاری استفاده فراوانی دارند.
تکمیل کننده ها کدامند و چه نقشی دارند؟
نقش تکمیل کننده ها در مراحل پایانی کار ایجاد لایه ای است که حافظ و نگه دارنده رنگ و ثابت کننده آن می باشد تا عوامل محیطی و بیرونی مانند خش خوردگی، رطوبت و عوامل جوی دیگر در امان بماند و خاصیت دیگری که می توان ذکر کرد این است که تکمیل کننده ها که همان کیلریا و ارنیش ها هستند به رنگ ما پختگی خاصی می بخشند.
انواع :
1.کیلرها 2.روغن جلا 3.موم عسل
1-کیلر
خواص : از خانواده وارنیش ها می باشد، بی رنگ بوده، (در دو نوع مات و براق و به دو صورت در قوطی یا اسپری موجود است) با تینر فوری رقیق می شود.
توجه : از این ماده در فضای بسته و یا زیر نور خورشید استفاده نکنید.
2-روغن جلا
خواص : شفاف کننده روغنی می باشد. حلال آن تینر روغنی است. اکثراً در صنایع چوبی استفاده می گردد.
3- موم عسل
خواص : مایعی است کرم رنگ و غلیظ، خاصیت ضد رطوبتی و ضد آب بالایی دارد، در ساخته های سفالی و گچی استفاده می شود، کاربرد آن معمولاً برای مات کردن و کهنه کاری است.
طرز تهیه موم عسل :
مقداری موم عسل خالص به اضافه مقداری تینر روغنی را درون شیشه ای ریخته و درب آن را می بندیم. پس از 24 ساعت، مایع کرم رنگ به دست آمده را از صافی رد کرده تا موم عسل ما آماده شود. موم عسل تهیه شده را با قلم مو به سطح کار می زنیم و با پارچه جیر یا نایلونی پولیش می دهیم.
آشنایی با چسب ها
چسب ها در واقع نقش مدیوم را ایفا می کند. منظور این است که در ثبات بخشیدن و استحکام مواد و مصالح به کار رفته نقش دارند.
انواع : چسب چوب، سریش، چسب کاغذ دیواری، چسب سرامیک، چسب مایع که حلال تمامی آنها آب می باشد.
تکنیک پتینه سنگی
تعریف : در این بخش به معرفی تکنیک پتینه سنگی که کاربرد فراوانی دارد خواهیم پرداخت که رسیدن به جنس سنگ در این روش مد نظر بوده و می توان آن را در کارهای سفالی، گچی و چوبی بکار رود.
مواد لازم :
رنگ روغن خاکستری و سفید، پارچه، گواش یا پلاستیک خاکستری، کیلر، پودر بچه یا مل یا اکلیل نقره ای یا صدفی
الف : روش اول
در شروع کار ابتدا رنگ روغن خاکستری را که طرز ساخت آن را خواهیم گفت، به سطح اثر می کشیم. پس از خشک شدن رنگ، مقداری رنگ روغنی سفید را به سطح کار کشیده و پس از چند ثانیه با پارچه، رنگ سفید را از سطح اثر پاک می کنیم. در نهایت پس از خشک شدن، به کار کیلر خواهیم زد. البته همانطور که مشاهده کرده اید برخی از سنگ ها زمینه شیمی داشته و دارای لکه یا رگه های سفید هستند یا برخی زمینه اخرایی داشته و رگه و لکه های قهوه ای دارند که می توان با همین روش که ذکر گردید به پتینه سنگی مورد نظر دست یافت.
ب : روش دوم
روش دیگر آن است که از رنگ گواش یا رنگ پلاستیک خاکستری استفاده نموده و سطح کار را با رنگ می پوشانیم. پس از خشک شدن کار، به آن کیلر زده و در حالت نیمه خشک بودن، مقداری پودر بچه را با مل ترکیب کرده و روی کار می کشیم و به وسیله دستمال خشک، سطح کار را از پودر اضافه شده پاک کرده و با همان دستمال، آن را صیقل می دهیم تا پودر با جسم یکی شده و آنچه از پودر در سطوح برجسته باقی می مانده حذف شود. توجه داشته باشید که می توان در این روش به پودر مل و پودر بچه، مقداری اکلیل نقره ای یا صدفی اضافه کرد.
طرز ساخت رنگ خاکستری
خاکستری گرم : قرمز، زرد، آبی، مقدار کمی رنگ سفید که رنگ سفید باعث می گردد خاکستری ما روشن باشد.
قرمز و زرد و آبی و مقدار کمی سیاه که مسلماً رنگ سیاه، خاکستری تیره را ایجاد می کند.
خاکستری سرد : سفید و مقدار کمی مشکی که خاکستری روشن را ایجاد می کند.
مشکی و مقدار کمی سفید که خاکستری تیره را ایجاد می کند.
تکنیک پتینه کردن به وسیله سوزاندن چوب
تعریف : در این روش بهتر است از چوب روسی و یا چوبی که گره و رگه های مشخص و بارزی دارد بهره گیریم.
مواد لازم :
ابزار جوشکاری یا شعله آتش، برس سیمی، روغن برزک یا روغن الیف، رنگ های دلخواه، کیلر، لاک الکل، پارافین جامد یا شمع، پارچه
نحوه اجرا :
الف : روش اول
ابتدا چوب را روی شعله آتش می سوزانیم ( از ابزار جوشکاری نیز می توان استفاده کرد ). در این مرحله لایه های سطحی چوب کاملاً می سوزند. پس از سرد شدن چوب به وسیله برس سیمی سطح چوب را ساییده و سپس چوب را روغن برزک یا روغن الیف می زنیم.
توجه داشته باشید که هرچه عمل سایش بیشتر باشد، رگه ها مشخص تر و رنگ چوب استخوانی تر خواهد شد. در صورتی که مایل باشیم می توانیم به سطح چوب سوخته رنگ روغن سورمه ای – سبز یشمی – طوسی – مشکی و یا آلبالویی زده و بلافاصله آن را پاک کنیم و در نهایت پس از خشک شدن رنگ، آن را کیلر بزنیم.
ب : روش دوم
در این روش از کار، چوب را عمیق تر از روش قبل سوزانده و پس از سرد شدن به وسیله برس سیمی همانند آنچه که در روش الف گفته شد، ساییده و فقط با لاک الکل پوشانندگی لازم را به سطح کار می دهیم.
روش های دیگر رنگ آمیزی چوب
1. چوب را کیلر زده و پس از خشک شدن، رنگ روغن های دلخواه را به سطح چوب کشیده و بلافاصله پاک می کنیم.
2. به سطح چوب، پارافین جامد یا شمع می مالیم. سپس رنگ روغن دلخواه را به تمام سطح کار کشیده و رنگ آمیزی می کنیم. پس از آنکه کار خشک شد، به وسیله دستمال، سطح کار را پاک می کنیم که در واقع استفاده از شمع یا پارافین برای ایجاد نقوش و حرکات مختلف بر سطح چوب است و در برخی موارد بنابر آنچه هدف ماست مورد استفاده قرار می گیرد.
3. چوب خام را با برس سیمی ساییده تا بدین وسیله شیارهای عمیق در آن ایجاد شود. پس از پاک نمودن و تیمز کردن سطح چوب، با رنگ روغن سطح کار را رنگ زده و بلافاصله آن را پاک می کنیم.
4. رنگ های نفوذ کرده در شیارها، حرکات و نقوش زیبایی را ایجاد می کند.
تکنیک کهنه کاری سفال ( کهنه کردن کار سفالی )
تعریف :
منظور از کهنه کاری روی سطوح سفالی این است که کارهای سفالی نو و تازه پخت را می توان به روش های مختلف، حالتی از کهنگی بخشید که کاربرد آن بیشتر در صنایع و دست ساخته هایی است که فرم سنتی دارند.
مواد لازم :
موم، پودر بچه، دستمال (جیر یا نایلونی )، مقداری دوده، شمع، پودر سنگ، سیمان سیاه، واکس مشکی یا قهوه ای یا واکس ماشین، رنگ اکرولیک آبی کپکی یا سبز
نحوه اجرا :
الف : روش اول
در ابتدای کار، مقداری موم مایع را به سطح سفال کشیده و آن را به وسیله موم می پوشانیم. پس از گذشت 24 ساعت، با استفاده از پودر بچه و به وسیله دستمال، سطح کار را صیقلی نموده و صاف می کنیم.
ب : روش دوم
مانند روش اول ابتدا سطح کار را با موم می پوشانیم و پس از 24 ساعت، دستمالی را به مقداری دوده آغشته نموده و به سطح کار می مالیم و پس از مدتی ( چند ساعت کافی است) با دستمال، سطح اثر را صیقل می دهیم.
ج : روش سوم
در این روش نیز ابتدا از موم مایع استفاده نموده و سطح کار را با موم می پوشانیم. پس از خشک شدن کامل کار، شمعی را روشن نموده و سطح کار را روی دوده حاصل از سوخت شمع حرکت می دهیم که تنوع حرکات و میزان دوده گیری کار، بستگی به خودمان دارد. در نهایت بعد از مدتی ( چند ساعت کافی است ) به وسیله دستمال، دوده های اضافی کار را حذف نموده و آن را صیقل می دهیم.
د : روش چهارم
پس از موم اندود کردن اثر مانند روش های پیشین و پس از گذشت حدوداً دو ساعت، مقداری پودر سنگ و سیمان سیاه را مخلوط نموده و به سطح اثر می کشیم و در نهایت اینکه پس از خشک شدن کامل کار، به وسیله آن را صیقل می دهیم.
ه : روش پنجم
مقداری واکس مشکی یا قهوه ای کفش و یا واکس ماشین را به سطح اثر کشیده، آن را با واکس کاملاً می پوشانیم. بلافاصله کار خود را با آب شسته و پس از خشک شدن، از رنگ رقیق شده آبی کپکی یا سبز اکرولیک استفاده کرده و برخی از سطوح کار را به دلخواه رنگ آمیزی می کنیم. در پایان بعد از خشک شدن، آن را صیقل می دهیم.
تکنیک پتینه با ورق طلا، نقره، مس و قلع
تعریف : از این روش پتینه کاری در محصولات سفالی، گچی، شیشه ای و چوب می توان استفاده نمود که بنا بر سلیقه، تمامی سطح کار یا فقط قسمتی از کار به وسیله ورق طلا پوشانده می شود.
مواد لازم :
ورق طلا، چسب مایع یا چسب چوب
نحوه اجرا :
در شروع کار، ابتدا اثر را با چسب مایع چوب رقیق آغشته می کنیم و یک لایه چسب می زنیم. سپس یک لایه نازک از ورق طلا یا ( رنگ های دیگر ) را روی سطح کار به طور آهسته قرار داده و به سمت کار هدایت می کنیم ( منظور این است که هدایت ورق، سمت خودمان نباشد ). سپس به وسیله دست یا پنبه به طور آهسته و نرم به ورق فشار وارد می کنیم تا ورق ما چسبندگی لازم را پیدا کرده و به کار بچسبد. توجه داشته باشید که بنابر سلیقه می توان از ورق طلا به صورت مسطح و صاف و یا چروک داده شده استفاده کرد. حال در این بخش می خواهیم به نحوه پتینه کاری ورق طلا یا ورق های رنگی دیگر بپردازیم.
انواع روش پتینه ورق طلا یا ورقه های رنگی مشابه
مواد لازم :
ورق طلا، رنگ قهوه ای، ضد زنگ اخرایی، رنگ خاکستری، مشکی، آبی، مسی، بنفش ( به عنوان زیر رنگ )، لاک الکل، رنگ روغنی سفید یا رنگ اکرولیک سفید، پنبه، دستمال شاپان، رنگ قهوه ای تیره
الف : روش اول
ابتدا به عنوان زیر رنگ، از ضد زنگ اخرایی استفاده کرده و سپس ورق طلا را به سطح کار می چسبانیم و اجازه می دهیم تا کار خشک شود. پس از خشک شدن، نقاط و سطوحی از ورق استفاده شده را به دلخواه پاک کرده تا زیر رنگ ما نمایان و مشخص شود.
ب : روش دوم
در صورتی که هدفمان ورق نقره باشد، در این روش از زیر رنگ خاکستری تیره یا روشن استفاده می شود. پس از رنگ آمیزی سطح اثر، ورق دلخواه را روی کار می چسبانیم.
توجه : رنگ خاکستری ترکیبی از زرد، آبی و قرمز می باشد.
ج : روش سوم
در صورتی که هدفمان پتینه مسی باشد :
ابتدا از زیر رنگ مشکی یا آبی یا مسی و یا بنفش استفاده کرده و در نهایت ورق مسی را روی سطح کار می کشیم و به نحوی که قبلاً گفته شد، آن را روی کار می چسبانیم.
نکته : به یاد داشته باشیم که در تمامی روش های گفته شده در این تکنیک، مرحله نهایی، زدن الکل به سطح کار و پوشاندن آن با این ماده می باشد که باعث شفافیت و براق تر شدن ورق طلا می شود.
چگونگی کهنه کاری سطح ورق طلا
الف : روش اول
پس از انجام مراحل اجرای تکنیک با ورق طلا، در صورتی که مایل هستیم کار ما کهنه به نظر آید، ابتدا سطح کار را که کاملاً خشک شده، تمیز می کنیم و با استفاده از پنبه، مقداری رنگ روغنی یا اکرولیک سفید به سطح کار اضافه کرده و آن را با رنگ می پوشانیم و پس از خشک شدن به وسیله پنبه، مقداری از رنگ ها را بلافاصله پاک می کنیم.
آنتیک کاری روی ورقه طلا
الف : روش اول
پس از انجام مراحل چسباندن ورق طلا و پس از خشک شدن کار و تمیز نمودن آن، مقداری رنگ قهوه ای تیره را به تمامی سطح کار کشیده و بلافاصله آن را با پنبه یا دستمال پاک می کنیم.
ب : روش دوم
در این روش مانند روش اول کار می کنیم با این تفاوت که این بار به جای رنگ قهوه ای، از رنگ سیاه یا خاکستری استفاده خواهیم کرد.
پتینه فلزات
تعریف : در این تکنیک از هنر پتینه می توانیم سطح فلزات را با روش های مختلف رنگ آمیزی نموده و با ترکیب رنگ های مختلف که می تواند زمینه ای ( تمی ) از رنگ مشکی یا آبی فیروزه ای و آبی لاجوردی چرک، نارنجی چرک و انواع رنگ سبز باشد، پتینه زیبایی را روی سطح فلزات به وجود آوریم.
مواد لازم : الکل، لاک الکل، قلم مو، الکیل، رنگ های دلخواه، سیمان، چسب چوب، سریش، مقداری شن، سمباده
نحوه اجرا :
این تکنیک را به سه روش می توان اجرا کرد.
الف : روش اول
ابتدا سطح فلز یا فرفوژه را با الکل تمیز می کنیم. سپس دو یا سه بار سطح کار را لاک الکل زده و پس از خشک شدن، مرحله بعد را که زدن کیلر به سطح فلز می باشد را آغاز می کنیم. بدین ترتیب که سطح کار را با کیلر آغشته نموده و در نهایت با نوک قلم مو، ترکیبی از کیلر و الکیل ( به رنگ دلخواه ) را روی کار اضافه می کنیم که میزان بکارگیری الکیل و گستردگی سطح براق کار، بستگی به نظر خودمان دارد، بطوریکه می توان فقط با قلم اشاره ای به برخی سطوح کار داشته، آنرا به وسیله الکیل براق کنیم و یا بخواهیم سطوح بیشتری از اثر براق شود.
ب : روش دوم
ابتدا مقداری سیمان و چسب چوب و مقداری کم سریش را به صورت خمیری رقیق تهیه کرده و روی کار را به وسیله آن می پوشانیم. پس از ایجاد بافت توسط این خمیر و پس از خشک شدن آن، مرحله بعد رنگ آمیزی کار می باشد که با رنگ دلخواه، سطح کار را رنگ زده، پس از خشک شدن در نهایت سطوح برجسته کار را با الکیل براق می کنیم.
ج : روش سوم
در این روش ابتدا سطح فلز را رنگ زده، پس از خشک شدن رنگ، یک لایه لاک الکل به کار می زنیم. در حالی که لاک الکل نیمه خشک بوده و کاملاً خشک نشده، به وسیله مقداری شن، سطح کار را می پوشانیم ( میزان بکارگیری شن و مصرف آن بسته به هدف و نظر ما خواهد بود ). کار پس از خشک شدن، آماده رنگ آمیزی مجدد است که در این مرحله از رنگ سفید یا رنگی روشن تر از زیررنگ اولیه استفاده خواهیم کرد و در نهایت پس از خشک شدن رنگ، با استفاده از سمباده قسمت هایی را که با شن پوشانده شده را پاک می نماییم. در واقع با این کار شن ها را از سطح کار حذف می کنیم ( باقی مانده اثر شن ها، بافت زیبایی را به کار خواهد بخشید ). با انجام این کار، رنگ تیره اولیه نمودار شده و جلوه خاصی به کار می بخشد.
تکنیک پتینه روی چوب
تعریف : می توان به وسیله روش ها و رنگ آمیزی های مختلف روی سطح کار، اجسام چوبی را پتینه کرده و به بافت و رنگ هایی متنوع رسید.
در پتینه چوب از تمامی رنگ ها می توان استفاده کرد. توجه داشته باشیم که موضوع کار ما اگر رنگ داشته باشد، می بایست ابتدا به وسیله سمباده یا سیم ظرفشویی، رنگ پیشین را پاک نموده و اگر سطح آن چرک و کثیف باشد، با الکل سفید یا الکل صنعتی آن را تمیز کرد.
توجه : در تمامی مراحل کار پتینه چوب، مرحله نهایی، زدن کیلر یا موم یا لاک الکل به سطح کار می باشد.
مواد لازم :
کیلر یا موم یا لاک الکل، قلم مو، رنگ های دلخواه، شاپان، پارچه، روغن بزرک مسواک یا فوتک، تینر روغنی، پودر بچه، سیمان یا پودر سنگ
روش اجرا :
1. پتینه با جوهر رنگ
این رنگ را با استفاده از قلم مو به سطح کار کشیده و پس از یک لایه رنگ آمیزی، اجازه می دهیم رنگ کاملاً خشک شود. سپس برای بار دوم یا سوم، رنگ آمیزی را تکرار می کنیم تا حرکات ایجاد شده توسط قلم مو بتدریج محو شده و به رنگ یکنواختی برسیم.
2. پتینه با شاپان
شاپان را رقیق نموده و به وسیله پارچه روی سطح چوب می کشیم که در اینجا نقاط گره دار چوب نمایان شده و حرکات بسیار زیبایی را روی سطح چوب ایجاد می کند.
3. پتینه به وسیله رنگ های حلال در آب
این دسته از رنگ ها پوشاننده نیستند، بطوریکه به صورت رقیق فقط قسمت های روشن چوب را رنگ آمیزی کرده تا حرکات طبیعی چوب کاملاً نمایان باشند.
نحوه کار :
رنگ های محلول در آب را با روغن بزرک ترکیب نموده و با قلم به سطح چوب کشیده و سپس با دستمال، بلافاصله آن را پاک می کنیم.
توجه : رنگ های محلول در آب شامل انواع رنگ های گواش، اکرولیک، مرکب یا آبرنگ می باشند.
4. پتینه چوب به وسیله لاک الکل
خاصیت لاک الکل این است که برای ساخته های چوبی، حافظ بسیار مناسبی است که از خوردگی و نفوذ رطوبت جلوگیری نموده و محافظ بسیار خوبی برای حفظ رنگ طبیعی چوب می باشد. میزان غلظت آن مانند غلظت جوهر رنگ بوده و به وسیله دستمال یا پنبه استفاده می شود.
طرز تهیه لاک الکل : این ماده به صورت ورقه های شیشه ای و ریز می باشد که قابل تهیه از رنگ فروشی ها بوده و با الکل ترکیب می شود.
میزان : 100 گرم لاک و یک شیشه الکل اتیلن که پس از ترکیب نمودن این دو ماده، آن را در جای نسبتاً گرم قرار داده تا کاملاً حل گردد و ترکیب شود.
5. پتینه چوب با رنگ روغنی
انواع رنگ های روغن ( ساختمانی ) را می توان با تکنیک های مختلف روی سطوح چوبی کار کرد که میزان غلظت یا رقیق بودن آن به دلخواه می باشد.
نحوه کار :
الف : در این روش می توان به وسیله رنگ غلیظ، سطح چوب را پوشانده و سپس با رنگ های روشن تر و متنوع، حرکات دلخواه را روی کار ایجاد نمود.
ب : می توان ابتدا سطح چوب را با رنگ غلیظ رنگ آمیزی نموده و پس از خشک شدن کامل، رنگ طلایی را رقیق نموده و به وسیله مسواک یا فوتک و یا پارچه، نقاطی از کار را رنگ نمود.
ج : این روش بدین صورت می باشد که ابتدا رنگ روغن را به سطح کار کشیده و آن را رنگ زده و در حالت نیمه خشک به وسیله دستمال آغشته به تینر روغنی، مقداری از رنگ را در سطوحی که مد نظر ماست پاک نمود.
ه : پس از استفاده از رنگ آمیزی با رنگ روغن دلخواه و پس از خشک شدن کامل آن با اسپری های رنگی از فاصله نسبتاً دور و با حرکات دست در جهت های مختلف می توان رنگ دانه زیبایی به سطح کار اضافه نمود. تکرار می کنیم که دوری یا نزدیکی دست باعث ایجاد دانه بندی های مختلف و متنوع خواهد شد.
نحوه کار :
الف : در این روش می توان به وسیله رنگ غلیظ، سطح چوب را پوشانده و سپس با رنگ های روشن تر و متنوع، حرکات دلخواه را روی کار ایجاد نمود.
دو تکنیک در هنر پتینه کاری
1. تکنیک پتینه برنزی
مواد لازم :
رنگ قهوه ای تیره، کیلر، قلم مو، اکلیل طلایی
نحوه اجرا :
ابتدا از زیر رنگ قهوه ای یا تیره استفاده کرده و اثر خود را رنگ آمیزی می کنیم. پس از خشک شدن رنگ، به وسیله کیلر تمام سطح کار را پوشانده و کیلر می زنیم و سپس با قلم موی آغشته به کیلر که به نوک آن کمی اکلیل طلایی اضافه شده، تمام یا برخی نقاط برجسته کار را اکلیل می زنیم تا درخشنده و براق شود.
2. تکنیک رنگ شوی کردن کار
تعریف : این اصطلاح در واقع شستن یک شیء یا سطح کار با رنگ می باشد بطوریکه تنها گذر رنگ و هاله ای از رنگ مورد نظر روی سطح کار باقی بماند.
در واقع ما در این روش، فیلتری از رنگ جدید را روی کار ایجاد نموده ایم. انجام این روش به وسیله تمامی رنگ ها امکان پذیر است ولی رایج ترین آن ها :
رنگ سفید یا Wash-White
رنگ سیاه یا Wash- Black می باشد.
رنگ شوی کردن با رنگ سفید، طبیعتاً خاصیت روشن کنندگی و رنگ شوی کردن با رنگ سیاه، خاصیت تیره کنندگی و بخشیدن نوعی سنگینی و وقار در کار است.
این نکته را توجه داشته باشیم که اگر زیر رنگ ما طلایی باشد، پس از رنگ شوی کردن به وسیله رنگ سیاه، نمایی از جنس فلز به کار می بخشد.
مواد لازم :
رنگ مورد نظر، قلم مو یا اسفنج
نحوه اجرا : این تکنیک در مورد تمامی وسایل قدیمی خانه، ظروف و حتی سطح دیوار به کار می رود. ابتدا سطح مورد نظر را تمیز نموده و سپس رنگ انتخاب شده را به نسبت 1 به 7 رقیق می نماییم بطوریکه اگر رنگ ما محلول در آب باشد، نسبت رنگ ما 1 به 7 آب خواهد بود. ( این نسبت در حلال ها و رقیق کننده های دیگر نیز رعایت شود ).
پس از تهیه رنگ و ترکیب مورد نظر، آن را به سطح کار کشیده و رنگ آمیزی می نماییم. ( با قلم یا اسفنج که می بایست مقدار رنگ برداشته شده در حدی باشد که به اصطلاح شره نکرده و رنگ نریزد ).
در این روش امکان دارد برخی قسمت ها نازک و برخی ضخامت بیشتری داشته باشند که ایجاد تنالیته ها و سایه روشن های زیبایی کرده و به کار زیبایی خاصی می بخشند.
این نکته قابل ذکر است که در این روش، ما محدود به استفاده از یک رنگ نیستیم و می توانیم از دو رنگ با تنالیته های مختلف استفاده کنیم و با یک دستمال تمیز، رنگ را کنترل نماییم.
تکنیک دکوپاژ
تعریف : در اصطلاح دکوپاژ به کلاژ عکس روی اجسام مختلف مثل بوم نقاشی، سفال، شیشه، وسایل چوبی، ظروف چینی و به طور کامل اجسام با جنسیت های ذکر شده گفته می شود.
مواد لازم :
تصویر یا عکس دلخواه، مقداری چای یا قهوه، چسب چوب، سمباده، رنگ های روغنی، قلم مو، بتونه
نحوه اجرا :
الف : روش اول
ابتدا از تصویر و یا عکس مورد نظر، یک فتوکپی سیاه و سفید تهیه کرده و آن را در ظرفی محتوی چای یا قهوه، خوابانده و خیس می کنیم که حالتی از کهنگی و قدیمی بودن به کار می بخشد. پس از اجرای این مرحله، در حالتی که عکس، نیمه خشک می باشد، زیر کار مورد نظر را با چسب چوب پوشانده و قبل از خشک شدن چسب، پیرامون عکس و تصویرمان را به دلخواه با دست پاره کرده و تکه هایی از آن را حذف می کنیم. ( توجه کنید فقط پیرامون تصویر ). بلافاصله آن را به سطح کار می چسبانیم که صاف یا چروک بودن آن به سلیقه ما بستگی دارد. پس از خشک شدن کامل کار، به وسیله سمباده نرم، اطراف تصویر را به آرامی سمباده کشیده تا نقش و تصویر ما کاملاً جزیی از سطح اثر و کار به نظر آید.
ب : روش دوم
اکثراً در مورد پوستر و کارت پستال که ضخامت بیشتری دارد، از این روش استفاده می شود. تصویر دلخواه را درون آب گرم خیسانده و بعد از مدتی که به نظر رسید لایه های تصویر را به راحتی می توان از هم جدا کرد، لایه ها را به آهستگی از تصویر جدا می کنیم. سطح کار را به چسب آغشته نموده و لایه نازک تصویر را روی کار می چسبانیم و مانند روش اول به وسیله سمباده، آهسته اطراف آن را سمباده می کشیم.
ج : روش سوم
روش دیگری که در اینجا ذکر می شود، در مورد عکی های رنگی چاپ شده می باشد زیرا این نوع عکس را نمی توان در تکنیک دکوپاژ استفاده نمود. بنابراین می بایست نخست از این عکس یک نسخه کپی رنگی تهیه کرده و سپس پیرامون آن را به دلخواه پاره نمود و تکه هایی را جدا کرد و سپس مانند روش اول، به سطح کار چسبانده، در صورت تمایل اگر خواسته باشیم کار ما کهنه به نظر آید، می توان از چای و قهوه و یا رنگ سبز استفاده کرد.
مرحله پایانی دکوپاژ
پس از سمباده کشیدن اطراف عکس، یکی از رنگ های غالب و حاکم کار ( عکس تصویر ) را انتخاب کرده ( برای مثال اگر زمینه کار قهوه ای باشد، رنگ قهوه ای را انتخاب می کنیم ) و پس از ساخت رنگ به وسیله رنگ های روغنی، این رنگ را به نحو و صورت فول زدن و سایه زدن به طرز آهسته و با قلم مو به اطراف عکس اضافه می کنیم بطوریکه از اطراف شروع کرده و به تدریج به سطح داخلی و به متن کار وارد می شویم و تمامی کار را با لایه ای از رنگ مورد نظر می پوشانیم.
توجه کنید که لایه بسیار ظریف و غیر پوشاننده باشد و فقط لایه ای از رنگ، سطح کار را بپوشاند. با این روش، به دلخواه می توان از تیره به روشن یا برعکس از روشن به سمت تیره رفت.
نکته : رنگ حاکم یعنی رنگی که در مرحله اول به چشم می آید که رنگ مایه اصلی کار است. برای مثال در یک کارت پستال که طبیعت را نشان می دهد، رنگ حاکم اگر سبز می باشد، رنگ انتخابی ما برای زمینه سبز خواهد بود.
نکته : در کار دکوپاژ می توان از انواع بتونه ها نیز استفاده کرد. بدین نحو که پیرامون عکس مورد نظر را با بتونه رقیق کار کرده ( آغشته کرده ) و سپس بعد از خشک شدن، آن را رنگ زد.
آنتیک کاری ( پتینه آنتیک )
در این روش اگر کار ما سفال باشد، ابتدا می بایست چند لایه لاک الکل به سطح کار اضافه کنیم و اگر جنس اثر از گچ باشد می بایست به عوض لاک الکل از چند لایه جسو Gesso یا بتونه رقیق استفاده نمود. این تکنیک با دو روش قابل اجرا می باشد.
مواد لازم : لاک الکل، جسو یا بتونه رقیق، رنگ های طلایی روغنی یا اکرولیک یا رنگ های اسپری، رنگ روغنی یا اکرولیک دلخواه، دستمال، کیلر، قلم مو، اکلیل
الف : روش اول
بعد از اجرای مرحله اول یعنی زدن آستری یا زیرساخت ( به وسیله لاک الکل یا جسو ) سطح کاررا با رنگ طلایی رنگ آمیزی می کنیم. ( در این تکنیک از دو رنگ استفاده می شود که می بایست حتماً تیره تر از رنگ زیرین باشد) و این رنگ دوم را به سطح کار می کشیم و پس از حدود ده دقیقه به وسیله دستمال، رنگ را که هنوز نیمه خشک است پاک می کنیم.
ب : روش دوم
این روش عکس روش قبل می باشد، بطوریکه ابتدا از رنگ تیره شروع می کنیم و به سطح کار، رنگ تیره ای را اضافه می کنیم و آن را با رنگ تیره دلخواه می پوشانیم. پس از نیمه خشک شدن، آن را پاک می کنیم و حال نوبت رنگ دوم است یعنی سطوح برجسته اثر خود را با رنگ روشن تر از زمینه رنگ آمیزی می کنیم و در نهایت بعد از خشک شدن، آن را یک لایه کیلر می زنیم و بلافاصله نوک قلم را به مقداری بسیار کم کیلر آغشته نموده و همان سطح قلم موی کیلر زده شده را با مقدار بسیار کمی الکیل آغشته کرده و سطوح برجسته را الکیل می زنیم.
توجه داشته باشید که مقدار کیلر نوک قلم را الکیل بکار گرفته شده در حدی باشد که سطح کار بطور یکدست و یکپارچه آغشته به الکیل نشود. یعنی فشار دست و حرکت دست در این مرحله مهم است که مسلماً به تدریج با تجربه بیشتر، میزان الکیل بکارگرفته شده و حرکت دست را آموخته و در آن مهارت خواهیم یافت.
رنگ های خاصی را که بیشتر در این تکنیک استفاده می گردد عبارتند از :
سبز یشمی : که ترکیبی است از رنگ مشکی و رنگ اکر و قهوه ای و سبز
بادمجانی : که ترکیبی است از قرمز، مشکی و آبی
مشکی صدفی : رنگ مشکی و پودر صدف
ایجاد بافت با کاه گل و با آینه و شیشه در پتینه کاری
1)ایجاد بافت با کاه گل
تعریف : سنتی ترین بافت، بافت کاه گل می باشد که بسیار زیبا بوده و به اثر هنری جلوه ای خاص می بخشد. از این تکنیک می توان در ایجاد بافت روی ظروف یا قاب و دیوار و حتی بوم استفاده کرد.
توجه : نکته قابل ذکر این است که هرچه قشر کاه گل ما نازک تر باشد، ترک های ایجاد شده ریزتر و هرچه قطر کاه گل بیشتر، مسلماً ترک ها عمیق تر خواهد بود.
روش ایجاد بافت با کاه گل :
مواد لازم : خاک رس – آب – کاه – چسب چوب یا سریش
روش اول :
خاک را درون ظرف ریخته و آب را به آن اضافه می کنیم (در صورت تعجیل از آب گرم استفاده می کنیم). میزان و مقدار آب در حدی باشد که سطح خاک را کاملاً بپوشاند. این ترکیب را مرتباً هم می زنیم تا از حل شدن خاک در آب مطمئن شویم. سپس به مقدار یک قاشق، چسب چوب به آن اضافه نموده، کاه را به آن اضافه می کنیم و مخلوط را هم زده تا یک دست گردد. در اینجا کاه گل تهیه شده آماده است.
ابتدا سطح کار را با یک لایه چسب چوب غلیظ می پوشانیم و سپس کاه گل را با دست یا کاردک به سطح اثر می مالیم و می گذاریم تا کار خشک گردد.
روش دوم :
در این روش آب و خاک را مخلوط کرده و به آن چسب چوب اضافه می کنیم. در مرحله بعد، سطح کار (قاب – دیوار و . . . ) را یک لایه چسب چوب زده و سپس دوغاب تهیه شده را روی کار می ریزیم تا تمامی سطح کار آغشته به دوغاب گردد. سپس کاه را با یک دست به سطح کار می پاشیم. در این روش، کاه مشخص تر، برجسته تر و کاملاً خودرنگ جلوه می کند. پس از خشک شدن یک لایه چسب رقیق به کار می زنیم تا کاه های اضافه شده، کاملاً به سطح کار بچسبد. استفاده از این روش برای سطوح افقی و کارهای مسطح مناسب تر است.
2 ) ایجاد بافت با آینه و شیشه
از این تکنیک برای ایجاد حرکت و نور (نور سفید یا رنگی) استفاده می گردد، بطوریکه می توان با استفاده از انواع تکنیک های یاد شده، در ایجاد بافت، اثر خود را بافت داده (یعنی زیرساز کار ما بافت ذکر شده باشد مثل بافت کاه گل، . . . ) سپس با انواع خرده آینه یا شیشه، به دلخواه سطوحی از آن را تزیین نمود. (به وسیله چسب چوب، قطعات را می چسبانیم )
مواد لازم :
آینه یا شیشه رنگی خرد شده – چسب چوب غلیظ
روش کار :
در صورتی که بخواهیم فقط از آینه یا شیشه به عنوان کاری تزیینی استفاده کنیم، پس از طراحی مورد نظر روی کار (مسطح یا مدور) ، تکه آینه یا شیشه های رنگی را روی کار طراحی شده به وسیله چسب چوب غلیظ می چسبانیم.
تکنیک رنگ آمیزی چرک و رنگ آمیزی شسته در پتینه کاری
1. رنگ آمیزی چرک
تعریف : این تکنیک را معمولاً روی سطوحی که دارای نقوش برجسته هستند بکار می گیرند، مانند منبت، گچ بری و هنر حکاکی که به دو روش قابل اجرا است.
مواد لازم : رنگ روغن، شاپان، دستمال خشک، کیلر، روغن الیف یا لاک الکل
الف : روش اول
ابتدا سطح کار را به وسیله رنگ روغنی مورد نظر رنگ آمیزی می کنیم. توجه داشته باشید که زیر رنگ ما می بایست رنگ روشن یا نیمه روشن داشته باشد (تیره نباشد). سپس بعد از خشک شدن کامل، مقداری شاپان غلیظ را روی سطح کار مالیده و به وسیله دستمال، قبل از آنکه شاپان خشک شود، آن را پاک می کنیم. این کار باعث می گردد آن مقدار از رنگ شاپان که به لایه های حکاکی شده و لایه های زیرین نفوذ کرده و در آنجا باقی بماند و طیف رنگی زیبایی را ایجاد کند. در انتها بعد از اتمام کار خشک شدن آن، سطح کار را یک لایه کیلر می زنیم.
ب : روش دوم
در این روش چنانچه خواهان این هستیم که رنگ اصلی کار، همچنان باقی بماند ( برای مثال اگر می خواهیم رنگ طبیعی سفال پخته شده جزیی از طیف رنگی باشد، می بایست ابتدا دو یا سه بار، روغن الیف آغشته نماییم).
به این نکته توجه داشته باشید که در مورد کار گچی از چند لایه روغن الیف استفاده می گردد ولی در مورد کارهایی که از جنس چوب هستند می توان از کیلر، روغن الیف و یا لاک الکل نیز استفاده گردد.
مرحله بعدی کار این است که بعد از خشک شدن روغن بکار رفته (الیف یا . . . ) به همان روش قبل، از شاپان غلیظ به سطح کار می کشیم. سپس با دستمال خشک، سطح آغشته شده به شاپان را پاک می کنیم و در نهایت بعد از خشک شدن کار، لایه ای از کیلر به کار زده و می گذاریم تا کار خشک گردد.
2. رنگ آمیزی شسته
تعریف : بکارگیری این روش خاص در صنایع چوب، گچ، سفال و فلزات با سطح برجسته می باشد.
مواد لازم : رنگ روغنی، دستمال، تینر روغنی، کیلر
روش اجرا :
ابتدا در مرحله نخست، رنگ روغنی مورد نظر را به سطح کار اضافه می کنیم ( با رنگ آنرا می پوشانیم ). سپس بعد از نیمه خشک شدن رنگ به وسیله دستمال که آغشته به تینر روغنی می باشد، سطح کار را پاک می کنیم ( رنگ را می شوییم ) که تیره و روشنی و میزان شستگی رنگ به نظر و هدف ما بستگی دارد. در نهایت مانند روش های قبل، پس از خشک شدن کار، سطح کار را یک لایه کیلر می زنیم.
معرفی دو نوع بافت در پتینه کاری
1.ایجاد بافت به وسیله الیاف
تعریف : به وسیله الیاف می توان در سطح کار، بافت های بسیار زیبایی ایجاد کرد که بنا بر نظر و هدفمان می تواند تمامی سطح کار دارای بافت باشد و یا فقط بخشی از آن.
انواع الیاف : الف)انواع پارچه ب)طناب ج)حصیر یا چرم و گونی د)تنظیف
الف : ایجاد الیاف به وسیله پارچه های مختلف
در این روش می توان با چین و چروک کردن پارچه و به وجود آوردن حرکات ریتمیک در سطح کار، بافت های زیبایی ایجاد نمود. همان طور که می دانید، ظرافت یا ضخامت بافت ایجاد شده به نوع پارچه ما بستگی دارد. بطوریکه برای مثال پارچه ای به ظرافت ساتن، بافت ظریفی ایجاد می کند و پارچه های ضخیم، بافت درشت تر ایجاد می کنند.
مواد لازم : پارچه ، چسب چوب رقیق شده ، چسب چوب غلیظ
شیوه اجرا : به دو روش می توان کار کرد :
روش اول : ابتدا پارچه مورد نظر را در اندازه ای بزرگتر از حجم و اندازه کار بریده، سپس آن را در چسب چوب رقیق خیس کرده و سپس سطح کار را با چسب چوب غلیظ، کاملاً آغشته نموده و پارچه را به فرم دلخواه روی کار می چسبانیم. پس از خشک شدن کار را رنگ یا پتینه می کنیم.
روش دوم : زیر کار را با چسب چوب غلیظ آغشته کرده و سپس پارچه را بطور مستقیم و بدون خیس کردن در چسب روی کار قرار داده، با حرکات آهسته دست، آن را چین و حالت های مختلف می دهیم. پس از خشک شدن کامل، یک لایه چسب رقیق شده به آن اضافه کرده و با قلم آن را به چسب آغشته می نماییم. کار ما پس از خشک شدن کامل، آماده رنگ آمیزی می باشد.
ب: ایجاد بافت به وسیله طناب
تعریف : از این وسیله برای ایجاد حرکات مختلف و یا مرز بندی کار استفاده می گردد. حتی بنا بر سلیقه می توان ابتدا گره های مختلفی در طناب ایجاد کرد و سپس آن را روی کار قرار دهیم.
مواد لازم : چسب چوب رقیق ، چسب چوب غلیظ ، طناب کنفی
شیوه کار :
طناب را داخل چسب چوب رقیق خیسانده و سپس به سطح کار خود نیز یک لایه چسب غلیظ می زنیم. طناب آغشته به چسب را به سطح کار چسبانده و اجازه می دهیم تا کاملاً خشک گردد. کار ما آماده رنگ یا اضافه نمودن اشیاء قطعه های مختلف دیگر است که برای تزیین انتخاب کرده ایم.
ج : ایجاد بافت به وسیله تنظیف
می توان به وسیله تنظیف بافت های یکنواخت یا دارای موج و حرکات ریتمیک ایجاد کرد. و حتی می توان بنا بر هدف و سلیقه خویش آنرا کاملاً باز نموده تا تمامی تار و پود آن پس از چسباندن به سطح کار، کاملاً مشخص بوده و نمای زیبایی را ایجاد کند.
مواد لازم : تنظیف ، چسب چوب رقیق ، چسب چوب غلیظ
شیوه کار :
ابتدا مقدار تنظیف مورد نظر را در ظرف محتوی چسب رقیق شده و خیسانده و سپس به وسیله چسب غلیظ، سطح کار را آغشته به چسب کرده و تنظیف را یا به صورت باز شده یا چروک و حالت دار به کار اضافه می کنیم. کار پس از خشک شدن آماده رنگ آمیزی و پتینه کاری می باشد.
د : ایجاد بافت به وسیله حصیر – گونی و چرم
از این مواد و وسایل برای ایجاد حرکات و بافت های درشت و ضخیم استفاده می گردد.
روش :
ابتدا حصیر یا گونی و چرم را به شکل اشکال مختلف یا شکلی که مد نظرمان می باشد می بریم. سپس حجم یا سطح کار را به چسب چوب غلیظ آغشته کرده و حصیر یا گونی یا چرم آماده شده را به شکل دلخواه روی کار می چسبانیم. پس از خشک شدن آنرا رنگ آمیزی می کنیم که البته رنگ خود این مواد، زیبایی خاص خود را داشته و به کار جلوه می بخشد.
2.ایجاد بافت با دانه بندی مختلف
تعریف : می توان برای یکنواخت و صیقلی نبودن سطح کار از این مواد که شامل انواع ماسه ها، سنگ ها و شن ها می باشد استفاده نمود.
مواد لازم : چسب چوب رقیق و غلیظ ، انواع شن ، ماسه و سنگ
روش ایجاد بافت با این گونه مواد و مصالح :
ابتدا سطح اثر را یک لایه چسب چوب غلیظ می زنیم. سپس ماسه یا شن را به سطح کار می پاشیم. می توان ماسه یا سنگ و شن را ابتدا در چسب رقیق ریخته و پس از خیس شدن آن را به سطح کار مالیده و کار را با آن پوشانده و یا روش دیگر اینکه اگر اثر ما انواع ظروف و کوزه باشد آنها را پس از زدن چسب روی توده ماسه یا شن یا سنگ غلطانید. پس از خشک شدن، وقتی کار را به صورت ایستاده قرار می دهیم، اضافات ماسه و شن ریخته شده و کار آماده پتینه کاری می باشد.
ایجاد بافت با انواع بتونه و انواع خمیر در پتینه کاری
1 ) ایجاد بافت با انواع بتونه ها در پتینه کاری
تعریف : بتونه ها موادی هستند که به وسیله چسب یا پر کننده ها ساخته می شوند. خمیر رقیق تر بوده و به صورت آماده نیز به فروش می رسد. نحوه کار با بتونه ها می تواند با دست باشد و یک کاردک.
انواع بتونه : الف) جسو ب) بتونه چوب
الف : جسو : پودر نرمی است که به صورت آماده موجود می باشد. از این ماده برای ایجاد انواع بافت روی اجسام، حجم ها، ظروف و بوم نقاشی استفاده می شود.
شیوه کار :
ابتدا سطح اثر را با یک لایه چسب مایع می پوشانیم. سپس سطح را با بتونه جسو آغشته کرده و آن را می پوشانیم. پس از ده دقیقه به وسیله کاردک یا انواع ابزار، نقوش دلخواه را در سطح اثر ایجاد کرده و می گذاریم تا بتونه خشک گردد و برای رنگ آمیزی و پتینه کاری آماده شود.
ب : بتونه چوب. از این بتونه برای پوشش کامل کار استفاده می کنیم.
مواد لازم برای تهیه بتونه :
سریش – مل – رنگ پودری – آب
ابتدا پودر سریش، پودر مل و پودر رنگ را مخلوط نموده و سپس به تدریج آب را به آن اضافه می کنیم که میزان رقیق بودن یا غلظت بتونه ما بسته به نوع بافتی است که می خواهیم ایجاد گردد.
شیوه کار با بتونه چوب :
ابتدا و در مرحله اول، سطح اثر را یک لایه چسب چوب رقیق می زنیم. پس از آنکه بتونه را به آن اضافه کرده و با دست یا به وسیله کاردک، روی کار را حرکت داده و بافت دلخواه را ایجاد می کنیم.
مواد بتونه رقیق : 3 قاشق غذا خوری پودر مل – یک قاشق چسب چوب – 2 قاشق آب
2 ) ایجاد بافت با انواع خمیر
تعریف و کاربرد خمیرها :
از انواع خمیرها می توان برای برجسته کردن و اضافه کردن ضخامت سطح کار و یا زیرسازهای برجسته و بافت دار (سفال، چوب و . . . ) استفاده می شود. می توان به وسیله خمیر، انواع نقوش دلخواه را ساخته و پس از خشک شدن و یا حتی در حالت خیس، به سطح کار چسباند. در ساخت نقوش قالبی نیز از خمیر ها استفاده می شود.
انواع خمیرها : الف )خمیر فرفوژه ب)خمیر نمکی ج)خمیر نما کهنه د)خمیر گل سرامیک ه)خمیر نما عتیقه
الف : خمیر فرفوژه
طرز تهیه : ترکیبی است از 5/1 قاشق پودر سینکا به اضافه 2 قاشق پودر سنگ. توجه داشته باشید برای هر یک لیوان از این ترکیب، یک لیوان چسب چوب لازم است. پس از تهیه مواد، پودرهای ذکر شده را با هم مخلوط کرده و سپس چسب چوب را به آن اضافه می کنیم و آن را ورز می دهیم تا به حالت خمیر درآید. خمیر ما آماده کار می باشد. هنگام ورز دادن بهتر است دست را با وازلین چرب نماییم تا خمیر به دست نچسبد.
ب : خمیر نمکی
مواد و طرز تهیه : آرد سفید 4 پیمانه – آب 5/1 پیمانه – روغن مایع 5/1 قاشق غذاخوری – نمک 1 پیمانه – چسب کاغذ دیواری 1 قاشق چای خوری
ابتدا مواد ذکر شده را با هم مخلوط کرده، سپس چسب کاغذ دیواری را که به صورت پودر می باشد، همراه با مقداری آب به آن اضافه نموده تا خمیر ساخته شود. سپس روغن مایع را اضافه نموده و آن را ورز می دهیم و بلافاصله آن را استفاده می کنیم.
ج : خمیر کهنه نما
مواد و طرز تهیه : مل 5/3 پیمانه – سریش 1 پیمانه – پودر سینکا 2 پیمانه – پودر سنگ 3 قاشق غذاخوری – چسب چوب به مقدار کافی
در تهیه این خمیر، مواد پودری ذکر شده را مخلوط نموده و به آن چسب چوب اضافه می کنیم. پس از ورز دادن و ساخت خمیر، آن را درون کیسه ای ریخته و چند ساعت در درون کیسه نگه می داریم تا خمیر به اصطلاح، خود را بگیرد. در صورتی که احساس می کنیم خمیر ما هنوز شل و رقیق می باشد، مقداری پودر مخلوط تهیه شده که ترکیب آن در بالا ذکر شد، به آن اضافه می کنیم و در صورت غلظت بیش از حد، مقداری چسب چوب داخل خمیر می ریزیم تا به غلظت دلخواه برسیم.
د : خمیر گل سرامیک
مواد و طرز تهیه : نشاسته ذرت 3 پیمانه – چسب چوب به مقدار لازم – سریش 1 پیمانه – روغن مایع 1 قاشق غذاخوری
طرز ساخت خمیر :
ابتدا پودرها را با هم مخلوط کرده و به تدریج چسب چوب را به آن اضافه می کنیم و سپس آن را ورز می دهیم. توجه داشته باشید در اینجا نیز قبل از ورز دادن، دست ها را با روغن مایع چرب می کنیم تا خمیر به دست نچسبد. خمیر ما برای استفاده آماده می باشد.
ه : خمیر نما عتیقه
مواد و طرز تهیه : نشاسته 1 پیمانه – چسب چوب به مقدار کافی – مل 5/1 پیمانه
طرز ساخت خمیر :
پودرها را مخلوط کرده و چسب را به تدریج به آن اضافه می کنیم تا به صورت خمیری یک دست درآید. این خمیر را می بایست بلافاصله استفاده نمود.
ایجاد بافت به وسیله کاغذ
تعریف : از انواع کاغذ، به صورت چین خورده و چروک داده شده از چروک های ریز و درشت، برای ایجاد بافت استفاده می گردد.
انواع کاغذها :
الف) دستمال کاغذی ب) کاغذ برش و پوستی ج) فویل د) روزنامه ه) پاپیه ماشه
الف : دستمال کاغذی
برای ایجاد چروک های بسیار ظریف از دستمال کاغذی یک لایه و چروک های متوسط از دستمال کاغذی دو لایه و چروک های برجسته تر از دستمال حوله ای استفاده می گردد. بنا بر سلیقه می توانیم از دستمال های رنگی یا گل دار نیز استفاده نماییم.
مواد لازم : دستمال کاغذی ، چسب رقیق ، چسب غلیظ
روش کار :
ابتدا در شروع کار، اثر خود را با یک لایه چسب غلیظ می پوشانیم. سپس دستمال مورد نظر را به حالت چروک به آرامی و حرکت دادن درست روی سطح کار می چسبانیم. پس از خشک شدن کامل آن، به وسیله یک لایه دیگر چسب رقیق به سطح کار می مالیم. پس از خشک شدن، اثر ما برای پتینه کاری آماده است.
ب : کاغذ برش یا کاغذ پوستی
از این کاغذ در ایجاد چروک های متوسط و یا به وجود آوردن حالتی از ترک خوردگی در سطح کار استفاده می گردد. از این کاغذ می توان هم به صورت خشک و یا به صورت خیس استفاده نمود، بطوریکه یا ابتدا کاغذ را در آن می خوابانیم تا خیس گردد که همزمان با خیس شدن در سطح کاغذ، چروک های زیبایی ایجاد گردد که از همان حالت می توان برای کار استفاده نمود.
مواد لازم : کاغذ برش یا پوستی ، چسب چوب رقیق ، چسب چوب غلیظ
روش کار :
در مرحله اول همان طور که می دانیم، سطح کار را می بایست یک لایه چسب چوب غلیظ بزنیم. سپس کاغذ مورد نیاز را برداشته و به شکل دلخواه و به سطح کار اضافه کرده و کار را با کاغذ می پوشانیم. در مرحله بعد پس از خشک شدن کار، با قلم مو، چسب چوب رقیق شده را به سطح کار کشیده و آن را کاملاً آغشته به چسب می کنیم و اجازه می دهیم تا کار خشک شده و آماده پتینه کاری می شود.
ج : فویل
از فویل نیز برای ایجاد سطوح فلزی یا ایجاد ترک خوردگی های ریز یا درشت استفاده می گردد که ریز یا درشت بودن سطح چروک و ترک خورده، بسته به نازک یا ضخیم بودن فویل دارد.
مواد لازم : فویل ، چسب چوب غلیظ
روش کار :
در وحله اول سطح کار را چسب چوب غلیظ می زنیم. سپس ورقه فویل را چروک کرده و به کار می چسبانیم و به آهستگی با دست فشار می آوریم تا فویل به کار بچسبد. پس از خشک شدن فویل، رنگی تیره (روغنی یا اکرولیک) به آن اضافه نموده و کار را رنگ می کنیم و اجازه می دهیم تا رنگ خشک گردد. سپس به وسیله سمباده نرم، سطح کار را سمباده می کشیم تا رنگ تیره از روی سطوح برجسته پاک گردد. درخشندگی قسمت های پاک شده به اثر ما زیبایی خاصی می بخشد.
این روش را می توان با ورق مس، برنج یا قلع نیز انجام داد. انتخاب بستگی به رنگ زیرساز یا پتینه فلزی که مد نظر ماست، دارد.
د : روزنامه
تعریف : از روزنامه در ایجاد چروک ها با ضخامت بالا می توان استفاده کرد که در صورت خیساندن روزنامه، انعطاف پذیری آن بیشتر خواهد بود، بطوریکه راحت تر می توان به آن حالت ها و چروک های دلخواه را دارد.
مواد لازم : روزنامه ، چسب چوب غلیظ ، چسب چوب رقیق
روش کار :
ابتدا به سطح کار چسب چوب غلیظ زده و آن را آغشته به چسب می کنیم. سپس روزنامه را که چروک کرده و حالت داده ایم را به کار می چسبانیم و بعد از خشک شدن، با چسب رقیق یک لایه به سطح کار کشیده و آن را با چسب چوب رقیق می پوشانیم. پس از خشک شدن اثر ما برای پتینه کاری آماده است.
ه : پاپیه ماشه
تعریف : از پاپیه ماشه یا خمیر کاغذ با دو تکنیک مختلف می توان استفاده نمود. بطوریکه یا می توان پس از آماده کردن خمیر (پاپیه ماشه) آن را به عنوان بافت به سطح کار کشیده و آماده پتینه کاری نمود و یا می توان از این خمیر داخل کار (اثر) مان را پر کرده و از آن حجم های سبک و انعطاف پذیری ساخت و حتی با استفاده از آماتور ( زیر کار) و همین خمیر حجم هایی بزرگ ساخت و سریع کار را برای مراحل بعد (پتینه یا رنگ امیزی ) آماده کرد.
مواد وسایل کار : شانه تخم مرغ یا جعبه شیرینی و یا دستمال کاغذی ، چسب چوب یا سریش یا چسب کاغذ دیواری
روش کار :
قبل از شروع نحوه کار باید اضافه کنیم که خمیر کاغذ یا پاپیه ماشه را می توان با شانه تخم مرغ یا دستمال کاغذی کیلویی ساخت که هر کدام خاصیت های خاص خویش را دارند. بطوریکه شانه تخم مرغ یا جعبه شیرینی به سرعت در آب حل می شوند و استحکام آن ها نسبت به دستمال کاغذی بیشتر است که در هر دو مورد می توانیم از پر کننده هایی مانند مل یا پودر سنگ یا خاک اره استفاده نمود.
شیوه اول : شانه تخم مرغ یا جعبه شیرینی را در آب گرم خیس کرده و بعد از چند ساعت آب آن را گرفته، در مخلوط کن یا چرخ گوشت قرار داده تا به شکل خمیر درآید. (البته می توان به جای قرار دادن در چرخ گوشت، سطح شانه تخم مرغ یا جعبه را ورقه ورقه درآورده و از هم جداکنیم و پس از اضافه کردن چسب رقیق، آن را با دست ورز دهیم تا خمیر ما به دست آید) در مرحله بعد که خمیر خیس خود را روی آن می چسبانیم و اجازه می دهیم تا کار کاملاً خشک شده و سپس پتینه شود.
شیوه دوم : می توان با چند روش کار کرد : 1- اگر هدف قالب گیری از سطح بیرونی یا سطح داخلی کار باشد، می توان داخل قالب را با خمیر پر کرده و یا سطح بیرونی را با یک لایه از خمیر بپوشانیم. پس از خشک شدن، ما قالبی از خمیر پاپیه ماشه داریم که باز جنس خمیر ولی با همان فرم دلخواهمان است.
2- به روش دیگر می توان قالب گرفت. به این صورت که ابتدا به وسیله سیم مفتولی آرماتوری که حکم استخوان بندی طرح ما را دارد می سازیم. سپس با استفاده از خمیر، لایه ای به عنوان گوشت و حجم کار به آن اضافه می کنیم و به آن فرم می دهیم و سپس لایه به لایه این کار را تکرار می کنیم تا حجم و فرم مورد نظر ساخته شود.
شیوه سوم : دستمال کاغذی را درون ظرفی بزرگ (یک قابلمه) قرار داده و به اندازه دو برابر حجم آن، آب اضافه می کنیم. آن را روی اجاق گذاشته و به مدت ده دقیقه می جوشانیم. سپس محتوی ظرف را داخل آبکش ریخته و می گذاریم آب اضافی آن گرفته شود. سپس به خمیر به دست آمده، چسب اضافه کرده و آن را ورز می دهیم و در نهایت آن را برای استفاده از دو روش ذکر شده در بالا استفاده می کنیم (قالب یا پوشاندن سطح اثر).
ایجاد بافت با مواد و مصالح پودری در پتینه
تعریف بافت : ایجاد بافت شیوه ای است ابتکاری که با میزان خلاقیت و قدرت تجسم هنرمند رابطه مستقیمی دارد. در این نوع شیوه کار که همان ایجاد سطوح برجسته و نقش دار می باشد در هنر نقاشی روی بوم ، نقاشی بر سطوح مختلف (مثل دیوار)، مجسمه سازی و نقش برجسته استفاده می گردد که در هر کدام از رشته های هنری کاربردی متفاوت دارد.
در هنر پتینه، ما از این تکنیک برای ایجاد برجستگی (ریز – درشت – زیاد یا کم ) و ایجاد نقوش و حرکات مختلف استفاده می کنیم. مواد و مصالح مختلفی که به کار گرفته می شوند بنابرمیزان جسمیت و نوع دانه بندی و حتی رنگ کمک می کنند تا بنا بر سلیقه و میزان خلاقیت خود، آثار بسیار متنوع و زیبایی را خلق کنیم.
یکی از انواع بافت، بافت با مواد و مصالح پودری است.
تعریف : مواد و مصالح پودری که دارای دانه بندهای ریز هستند، در واقع همان مواد و مصالح ساختمانی می باشند که در زیر به معرفی انواع آن و روش کار با آنها می پردازیم.
انواع : الف – پودر مل ب – پودر سیمان ج – پودر سنگ د – خاک نسوز ه – خاک اره
الف : پودر مل
این پودر در گروه مصالح رنگ کاری روی ساختمان جای دارد. پودری است کم حجم و سبک و به رنگ کرم که به راحتی در هر حلالی حل می گردد، میزان چسبندگی زیادی دارد و پس از خشک شدن بسیار مقاوم است.
مواد لازم : پودر مل، چسب چوب یا سریش، آب
روش کار ایجاد بافت با پودر مل :
طرز تهیه : چسب چوب را با آب رقیق نموده (به صورت شیر یا ماست رقیق شده) ، سپس پودر مل را به تدریج به آن اضافه می کنیم و ضمن اضافه نمودن مرتباً آن را هم می زنیم تا کاملاً حل شده و یک دست شود. در صورتی که خواسته باشیم سطح کار برجستگی بیشتری داشته باشد، مقدار مل اضافه شده می بایست زیادتر باشد که به صورت خمیر درآید. اما در صورتی که هدفمان این است که تنها بخواهیم به وسیله این مایع، حرکات و نقوشی در سطح کارمان داشته باشیم، مایع ساخته شده می بایست رقیق تر باشد (در حد ماست رقیق). پس از چند ساعت مایع ما آماده کار است.
روش کار :
ابتدا سطح کار مورد نظر (چوب ، سفال یا گچ) را به وسیله قلم مو، یک لایه چسب چوب می زنیم، پس از نیمه خشک شدن کار، این خمیر را به وسیله قلم، دست یا کاردک به سطح کار مالیده و آن را می پوشانیم. سپس به وسیله چنگالی یا کاردک یا با استفاده از انگشتان دست، خطوط و نقوش دلخواه را روی کار ایجاد می کنیم. ( توجه داشته باشید که پس از مالیدن مل روی کار اگر چند دقیقه صبر کنیم، نقوش و حرکاتی که ایجاد می کنیم، مشخص تر و واضح تر خواهند شد). پس از اتمام کار، اثر خود را در محلی گرم قرار می دهیم تا کف کاملاً خشک گردد و بعد می توانیم انواع پتینه کاری ها را با انتخاب خودمان روی کار اجرا کنیم.
ب : سیمان
تعریف : همان طور که می دانید سیمان نیز یکی از مواد مصالح ساختمانی است که بسیار مقاوم بوده و در دو رنگ سیمان سفید و سیاه موجود می باشد که همین رنگ سیاه، زیبایی خاصی به کار می بخشد. (البته توجه داشته باشید که در تکنیک کهنه کاری، همیشه از سیمان سیاه استفاده می گردد). برای ایجاد تغییر در رنگ سیمان ها می توان از رنگ سیمان که در اکثر مصالح فروشی ها موجود است استفاده نمود.
مواد لازم : سیمان سفید یا سیاه ، چسب چوب رقیق ، پودر مل
طرز تهیه : چسب چوب رقیق شده را با مقدار دلخواه سیمان ترکیب می کنیم که میزان غلظت یا رقیق بودن آن بسته به نظر خودمان می باشد.
روش کار با سیمان برای ایجاد بافت :
سطح کار می تواند سفال یا گچ باشد. ابتدا یک لایه چسب چوب رقیق شده را روی سطح کار می مالیم. ( توجه داشته باشید اگر با دست از سیمان استفاده کنیم، حتماً از دستکش استفاده کنید تا باعث ترک خوردن یا آسیب رسیدن به پوست دست نگردد). سپس سیمان تهیه شده با ترکیبی که در بالا ذکر شد را به سطح کار مالیده و سطح کار را کاملاً می پوشانیم. در مرحله بعد بلافاصله پس از زدن سیمانی به سطح کار به وسیله نایلون یا گونی می توان نقوش و خطوط زیبایی روی سطح کار ایجاد کرد. برای مثال : تکه ای نایلون (کیسه فریزر) را چروک کرده و به همان حالت چروک خورده به سطح سیمانی می فشاریم تا آثار آن روی سیمان به جا بماند. نایلون را به همان حالت روی کار می گذاریم تا خشک شود. پس از خشک شدن سیمان، نایلون به راحتی از سطح کار جداشده و همان نقوش روی کار باقی می ماند.
نکته : می توان همین روش را به وسیله فویل نازک چروک شده نیز اعمال کرد و یا به وسیله گونی نیز به همین ترتیب عمل نمود. البته واضح است که گونی احتیاجی به چروک دادن ندارد زیرا خودش دارای بافت ریز بوده و نیازی به چروک کردن ندارد مگر آنکه نظرمان ایجاد شیارهایی عمیق باشد که این را نیز می توانید به راحتی تجربه کنید. و در نهایت این که همین روش ایجاد حرکات و نقوش را می توان به وسیله ابزارهای مختلف انجام داد. البته در این روش می بایست اجازه دهیم مدتی (چند دقیقه) سیمان روی کار مانده و مقداری ایستایی پیدا کرده باشد. در مرحله نهایی، کار را در محلی گرم قرار می دهیم تا خشک شده و برای رنگ آمیزی و پتینه کاری آماده گردد.
ج : پودر سنگ
تعریف : این ماده نیز در گروه مصالح ساختمانی قرار دارد. رنگ آن سفید و مایل کرم بوده و دارای دانه بندهای ریز و درشت است. مقاوم بوده و رنگ پذیری ریز و درشتی دارد.
مواد لازم : پودر سنگ ، چسب چوب رقیق شده یا سریش
طرز تهیه ماده مورد نظر : چسب چوب رقیق را در ظرفی ریخته و به مقدار دلخواه پودر سنگ به آن اضافه می کنیم تا مایعی مانند ماست رقیق شده بدست آید. (همان طور که گفته شد، می توان از سریش یه جای چسب چوب استفاده نمود) به طوری که مقداری پودر سریش را با پودر سنگ مخلوط نموده و مقداری آب به آن اضافه می کنیم تا ماده به صورت ماست رقیق شده درآید.
روش کار ایجاد بافت با پودر سنگ :
ابتدا مانند روش های پیشین به سطح کار چسب چوب رقیق شده می زنیم. پس از نیمه خشک شدن ، ماده تهیه شده را به سطح کار کشیده و آن را تماماً به این ماده آغشته می کنیم. توجه داشته باشید که میزان برجستگی و بافت ایجاد شده بستگی به میزان غلظت یا رقیق بودن ماده ما دارد. بطوریکه هرچه ماده یا خمیر ما غلیظ تر باشد، بافت درشت تر خواهد بود. در پایان این که کار را برای خشک شدن در محلی قرار داده و آن را برای رنگ و پتینه کردن آماده نگاه می داریم.
د : خاک نسوز
تعریف : این پودر مانند پودر سنگ دارای دانه بندهای متنوعی است. این ماده همان طور که از نامش مشخص است، خاکی است بسیار مقاوم، در برابر رطوبت و حرارت قابلیت رنگ پذیری خوبی داشته و می توان آن را با پودر رنگ های معدنی مخلوط کرده و با این پودر که به رنگ قهوه ای روشن می باشد، به تنوعی از رنگ ها در این زمینه دست یافت.
مواد لازم : خاک نسوز ، چسب چوب رقیق ، پودر رنگ های معدنی
روش کار با خاک نسوز در ایجاد بافت :
ابتدا مقداری خاک نسوز را داخل چسب چوب رقیق شده می ریزیم. پس از اطمینان از حل شدن کامل آن، پودر رنگ ها را به آن اضافه می کنیم و پس از حدود 10 دقیقه آن را مصرف می کنیم. بدین نحوه که ابتدا سطح کار را یک لایه چسب چوب رقیق شده زده و سپس خمیر ساخته شده را با کاردک یا با دست، روی سطح کار حرکات دلخواه را ایجاد کرده و به آن نقش های متنوع می دهیم.
ه : خاک اره
تعریف : خاک اره یا تراشه چوب دارای دانه بندهای متنوعی است که می توانیم آن را از کارگاه های بخاری تهیه کرده و به وسیله الک های مختلف (ریز و درشت) آن را لک نموده و دانه بندی های ریز و درشت را از هم جدا نماییم و یا به همین صورت مخلوط، بدون یک دست کردن دانه بندی ها، آن را استفاده نماییم.
مواد لازم : خاک اره ، چسب چوب رقیق ، مل (در صورت نیاز).
شیوه کار با خاک اره در ایجاد بافت :
ابتدا خاک اره را در داخل ظرف محتوی چسب رقیق شده می ریزیم و کاملاً آن را با هم مخلوط می کنیم تا تمامی خاک اره ها آغشته به چسب شوند. سپس کار مورد نظر را مانند روش های پیشین، یک لایه چسب چوب رقیق زده و به آن آغشته می نماییم. سپس مخلوط آماده شده را روی کار ریخته (در صورت مسطح بودن) یا با دست آن را کاملاً با یک لایه مخلوط تهیه شده می پوشانیم.
نکته : توجه داشته باشیم که میزان غلظت و انباشتگی خاک اره یا رقیق بودن آن، بسته به نظر ما می باشد که بخواهیم ضخامت سطح کار، کم یا زیاد باشد. این تکنیک را می توان به نحو دیگری نیز اجرا کرد، بطوریکه ابتدا سطح کار را به وسیله چسب چوب غلیظ کاملاً پوشانده و سپس مستقیم خاک اره را روی کار بریزیم. (به حالت افشاندن) که در اینجا نیز میزان فشردگی یا پراکندگی خاک اره ها به سلیقه و نظر ما بستگی دارد.
معرفی دو تکنیک پتینه گرانیت و تکنیک استنیسل
1. تکنیک پتینه گرانیت ( نمای سنگ گرانیت )
تعریف : لازم به ذکر است که سنگ گرانیت زمینه ای یک دست داشته و دارای دانه های رنگی می باشد که رنگ های اکرولیکی متنوعی با همین نام وجود دارند که خود رنگ، دارای رنگ دانه های زیبایی است.
مواد لازم :
رنگ دلخواه، فوتک یا مسواک
نحوه اجرا :
در این تکنیک ابتدا رنگ ساده و یک دستی روی کار زده و پس از خشک شدن به وسیله فوتک یا مسواک، از چند رنگ ترکیب شده استفاده نموده و به سطح کار می پاشیم.
معرفی رنگ های گرانیت
1. زمینه مشکی با دانه های ریز سفید، خاکستری، نقره ای
2. زمینه سبز یشمی با دانه های ریز سبز، زرد، نارنجی
3. زمینه قهوه ای با دانه های ریز طلایی
4. زمینه قهوه ای با دانه های زرد، اکر، نارنجی، طلایی
5. زمینه زرشکی با دانه های سیاه، دارچینی، تنالیته های قهوه ای، مسی یا سفید
2. تکنیک استنیسل
تعریف : این تکنیک زیبا در هنر قرن 19 رواج داشته و از آن برای تزیین انواع کاشی های دیوار، کمد، وسایل چوبی، سطح دیوارها و . . . استفاده می شده. همچنین در هنر لعاب کاری ما نیز شاهد استفاده از این تکنیک بوده ایم.
وسایل مورد نیاز :
کاتر، مقوا، ورقه های مورد استفاده در رادیولوژی، رنگ اکرولیک یا روغنی، سریش، قلم موی گرد و تخت در اندازه های مختلف
نحوه اجرا :
ابتدا طرح دلخواه را روی مقوا یا طلق کشیده و سپس طرح مورد نظر را به وسیله کاتر از کادر نموده و خارج می کنیم. نگاتیو بدست آمده، طرح مورد نظر ما خواهد بود.
در واقع طرح ما نوعی شابلون است که این طرح می تواند به صورت حاشیه بندی یا تک گل تهیه گردد. روش اجرا متنوع است :
ابتدا برای شروع کار، زمینه کار را رنگ آمیزی می کنیم و پس از خشک شدن، شابلون تهیه شده را روی سطح کار قرار داده و به وسیله قلم مو به حالت ضربه زدن، بافت های پودری شکل روی کار را ایجاد می کنیم و یا برخی از قسمت ها را با قلم موی نازک رنگ زده و یا پیرامون طرح را قلم گیری می نماییم و یا اینکه طرح مورد نظر را پس از رنگ آمیزی سایه می زنیم.
توجه داشته باشیم که زمینه کار و متن آن می تواند تکه مقوا، چوب، فیبر، شیشه، کف زمین، کاشی دیوار، دیوار رنگ شده، میز، تخت و کمد چوبی باشد.
در مرحله آخر، کار رنگ شده را به وسیله کیلر می پوشانیم. ( یک لایه کیلر می زنیم ).
تکنیک استفاده از موزاییک
استفاده از این روش به زمان ساسانیان در ایران و در دوره رنسانس در اروپا تعلق دارد که در آثار به جا مانده شاهد خلق آثار بی نظیر در اماکن مختلف بخصوص در مساجد و کلیساها بوده ایم.
مواد لازم :
انواع کاشی و سرامیک های رنگی، سنگ ها، شیشه های رنگی، تکه ظروف شکسته سرامیکی، سنگ های شسته رودخانه، چسب موزاییک، سیمان، پودر سنگ، پودرهای رنگی، پارچه، چسب چوب رقیق، کیلر یا روغن پارافین
نحوه اجرا :
الف : روش اول
ابتدا طرح مورد نظر را روی سطح کار طراحی نموده ، سپس از موزاییک در اندازه های مختلف ( ریز و درشت ) و با رنگ های دلخواه استفاده نموده و با چسب موزاییک، آنها را روی سطح طراحی شده به صورت مشبک می چسبانیم ( فاصله بین موزاییک ها بسته به نظر ما دارد که کاملاً فشرده باشد یا خیر ). پس از خشک شدن کامل چسب ( حدود 24 ساعت ) با ترکیبی از سیمان و پودر سنگ، دوغابی تقریباً رقیق ساخته و روی سطح اثر را دوغاب می ریزیم. مدت 24 ساعت، خشک شدن دوغاب طول می کشد و سپس سطح کار را به وسیله دستمال پاک می کنیم تا موزاییک نمایان شود. ( می توان برای تهیه دوغاب از پودر سیمان و پودرهای رنگی استفاده نمود ).
ب : روش دوم
طرح مورد نظر را روی ظرف، حجم یا داخل قاب طراحی نموده و سرامیک های رنگی خرد شده را به سلیقه خود کنار هم چیده و پس از اطمینان و رضایت از ترکیب بندی کار، سرامیک ها را با چسب طبق نقشه و طرحمان روی کار می چسبانیم. سپس آن را در جایی گرم قرار داده تا سرامیک ها کاملاً چسبیده و به اصطلاح فیکس شوند. در مرحله بعد دوغاب تهیه شده از ترکیب سیمان و پودر سنگ را روی کار ریخته و پس از خشک شدن، 24 ساعت بعد، سطح کار را با دستمال زبر پاک می کنیم تا تکه سرامیک ها نمایان شوند.
توجه : پس از ریختن دوغاب، آهسته سطح آن را با کف دست مالش داده و دوغاب را حرکت می دهیم تا اولاً ملات ما یک دست تمام کار را بپوشاند و ثانیاً هوای داخل ملات خارج گردد.
ج : روش سوم
در این روش نیز ابتدا طرح مورد نظر را درون قاب چوبی ( کف قاب از فیبر یا تخته سه لایه باشد ) طراحی نموده و سپس از مواد مختلف مانند شیشه رنگی، خرده آینه، سنگ رودخانه و گوش ماهی برای کار استفاده می کنیم.
تکنیک ایجاد ترک روی چوب
تعریف : این روش در هنر پتینه کاری کاربرد داشته و بافت زیبایی در سطح کار ( ظروف، قاب و دیوار ) ایجاد می کند.
مواد لازم :
رنگ های انتخاب شده روغنی، پلاستیکی، کیلر، رنگ ترک، روغن جلا، الکل صنعتی، وارتیشن
نحوه اجرا : از چند روش برای ایجاد ترک استفاده می کنیم.
الف : روش اول
ترک رنگی : ابتدا سطح کار را با زیر رنگ دلخواه رنگ آمیزی می کنیم. ( توجه داشته باشید که رنگ می بایست غلیظ باشد ). سپس در حالتی که زیر رنگ کاملاً خشک نشده و حالت چسبندگی خود را از دست نداده به این زیر رنگ، رنگ پلاستیک اضافه می کنیم که پس از خشک شدن شاهد ترک های ایجاد شده روی کار خواهیم بود.
ب : روش دوم
ابتدا به وسیله کیلر، سطح کار را پوشانده و به آن کیلر می زنیم و پس از خشک شدن کیلر از ( رنگ ترک ) استفاده کرده و به سطح کار اضافه می کنیم. این رنگ، سفید مایل به کرم می باشد که طرز تهیه آن بدین صورت است. ( مقداری سینکای چینی به اضافه تینر فوری )، که این ترکیب تهیه شده می بایست مدت 24 ساعت خیس مانده و از زمان تهیه آن بگذرد که پس از این مدت، آن را از صافی گذرانده و مورد استفاده قرار می دهیم.
ج : روش سوم
به وسیله رنگ تیره یا رنگ طلایی، زیر رنگ کار را زده و پس از خشک شدن کامل از رنگ ترک که طرز تهیه آن گفته شد استفاده می نماییم و سپس به آن کیلر می زنیم.
د : روش چهارم
ایجاد ترک های بی رنگ
ابتدا سطح کار را روغن جلا زده، سپس کیلر می زنیم که مقداری حالت چسبندگی پیدا می کند. حدود نیم تا سه ربع ساعت، وارتیشن ترک را به سطح کار می کشیم. پس از خشک شدن کامل کار، الکل صنعتی را با مقداری رنگ دلخواه ترکیب نموده و به سطح کار کشیده و رنگ آمیزی می نماییم، بطوریکه تمامی سطوح داخل ترک ها رنگ شود. سپس رنگ های اضافی را از سطح کار حذف کرده و آن را پاک می کنیم و در نهایت پس از خشک شدن کار، برای ایجاد ثبات از کیلر استفاده می کنیم و به آن کیلر می زنیم ( به وسیله قلم مو ).
توجه : در این روش اگر وارتیشن بکار رفته را که به صورت آماده موجود می باشد و قابل خریداری است را به وسیله سشوار خشک کنیم، ترک ها بیشتر و عمیق تر خواهند شد.
منبع : راهنمای آموزش قدم به قدم انواع تکنیک پتینه برای دکوراسیون داخلی / زهرا رسول زاده نمین. تهران : 1386
ادامه مطلب...
.jpg)
این مقاله رو میتونید در سایت مجلات رشد_MATN_HONAR__39-12_0_1(1).jpg)
(www.roshdmag.ir/fa/roshdmagazines)در قسمت فصلنامه های تخصصی،فصلنامه های معلمان وکارشناسان،علوم انسانی،رشد آموزش هنر،بایگانی رشد آموزش هنر،سال تحصیلی 94-93، مهر1393شماره39 مطالعه کنید.
تبادل لینک هوشمند 
<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: